İLBER ORTAYLI: ATATÜRK İLERİ GÖRÜŞLÜ BİR DAHİYDİ
Tarihçi-Yazar ve Akademisyen Prof. Dr. İlber Ortaylı, Keçiören Belediyesi’nin “Atatürk ve
“100 Yılda Cumhuriyet” başlıklı söyleşide Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün deha niteliğindeki başarıları ele alındı.
Öngörüleri ve uyguladığı savaş teknikleri hakkında değerli anekdotlar aktardı.
Atatürk’ün doğduğu Selanik, Osmanlı İmparatorluğu döneminde entelektüel birikim açısından bir şehirdi.
Önemli bir merkez olduğunu belirten Ortaylı, “Selanik çok ilginç bir yer. imparatorluğun çoğu
En yoğun, en akıllı merkez. Her şeyin okunduğu yer. Ve Atatürk bir subaydır. memur, kurmay subay anlamına gelir
Osmanlı’da ‘dil bilen, yeme-içme bilen, dans etmeyi bilen’ anlamına geliyor. şeffaf
Atatürk değil Enver Paşa dört dil biliyordu. Kazım Karabekir Paşa birkaç dil biliyordu.
Sakallı Nurettin Paşa yine çok yetenekli bir insandı. Mesela Enver Bey birinci sınıf bir ressamdı. Vesika
Resim yapardı. Atatürk’ün matematik yeteneği çok ileri düzeyde, coğrafya ve jeoloji bilgisi ezberlenecek kadar kusursuzdu,
Bu kadar nadirdir. Ve bu adamların aynı zamanda savaş tecrübesi de var. Savaşa dair fikir nedir?
“Genç yaşta öğrendiler.” dedi.
“NEREYİN NEREDE BİTMESİ GEREKTİĞİNİ BİLİYORDU”
Ortaylı, Atatürk’ün öngörüsünün ve dehasının ölçülü kullanımının somut örneklerini verdi.
Konuşmasına şöyle devam etti:
“Mesela Atatürk diyor ki, ‘Falan iyi bir adam olsaydı savaş istemezdi.’ Bunu söyledi. Amerika galip
Komutan Douglas MacArthur Türkiye’ye gelir ve Atatürk ile görüşür. Atatürk ona 1932’de bu unvanı verdi.
Bir kehanet yapıyor. Atatürk, ‘Avrupa 10 yıl içinde Almanya tarafından işgal edilecek’ dedi. Müthiş
Bir hırs var, büyük bir sanayi var… Fransa ve İngiltere’nin baş edemeyeceği bir güç… Bunlar
Yayılacak ve elbette Mussolini de onların tarafında olacak… Ve savaştan asla çekinmeyecekler.
çünkü onlar asker değiller. Eğer onlar da senin benim gibi asker olsalardı savaşın ne kadar korkutucu, ne kadar korkunç olacağını bilirlerdi.
“Bunun nafile bir olay olduğunu anlayacaklardı” dedi. Bunlar bana deli dedirtiyor. Bu kehanet çok açık
tuttu. Ve 1939’un sonunda savaş başladı. Elbette burada büyük bir bilgi, büyük bir deha ve tecrübe var.
orada. Ama altını çiziyorum, ‘dahi’… Çünkü saydığım pek çok mükemmel insan arasında,
Atatürk, tecrübe ve birikim açısından deha sınırında bir öngörüye sahipti. Bunlardan biri de bu…
Herkes ‘Vatanı kurtarıyoruz, kurtardık’ diyor. Doğu Anadolu’muz var, Karadeniz’in batısı var.
Çukurova ve Güneydoğu kurtarıldı. Antep’imiz var, Ankara’mız var, Eskişehir’imiz var. Dur, yürüme…
‘Yürümeyin, İstanbul’u, Bursa’yı, İzmir’i kaybederiz’ diyorlar, kadronun bilgeliği bu, doğru.
Atatürk kesinlikle oradan değil. ‘İlk hedef Akdeniz’ dedi. Bu dahice. İşte burada bitiyor
Bunun gerekli olduğunu biliyorsun ve bunda ısrar ediyorsun. Ama Trakya’nın sonuna geldiğimizde ‘Aksi halde de’ sesini duyduk.
‘Benim evim var, Selanik’e gideyim’ demedi. Çünkü ötesinde macera var. o ne olacak
o bilir. Elbette bu dehanın ölçüsü büyük bir talihtir. Bu tür insanları bulmak kolay değil.
“Bu ilginç.”
“ATATÜRK BİZİM HARP TEKNİĞİMİZDE TALEP ETTİ”
Atatürk, yaşadığı dönemde siyasi ve askeri açıdan diğer ülke yöneticilerine göre daha üstündü.
Üstün olduğunu ve yenilikler yaptığını belirten Ortaylı, “20. Yüzyılda pek çok diktatör vardı.
Ülkeleri için bir umut ışığı olan ya da fiyaskoyla sonuçlananlar. Elbette hiçbiri Atatürk değil.
İspanya’da General Franco son derece temkinli bir adamdı, Mussolini gibi debelenmedi. ışın
Dümende kaldı ve İspanya’yı değiştirmeyi başardı. Ama komutan olamaz, yani Atatürk’ün yanındadır. HAYIR
Büyük komutan Atatürk gibi bir dahi değildi. Savaş teknikleri ve stratejisinde değişiklik
Onu getiremedi. Türk ordusu nasıl geri çekileceğini bilmiyordu. Yani tarih boyunca her ordunun bir zayıflığı olmuştur. Türkçe
Orduları hareket edecek, kuşatacak ve ele geçirecek, ancak geri çekilmeyecekti. Romalıların durgunluk adını verdiği düzenli geri çekilme
Bilmiyorlardı. Roma biliyordu, Osmanlı bilmiyordu. Bilmiyoruz. Mustafa Kemal Atatürk bunu değiştirdi. Gerileme
Bir şey söyledi. Yani geri çekilme yenilgiye dönüşmedi. Tam tersine dönüp Sakarya’ya geldik.
Karşı saldırı başlattık ve düşmanı durdurduk. Bunu o zamanın teknikleri ve savaşçı sayısıyla yapıyor.
“Bu çok değerli bir şey.” Sözlerini kullandı.
Görüşmeye ev sahibi Keçiören Belediye Başkanı Turgut Altınok, siyasi parti temsilcileri ve bürokratlar katıldı.
Katılım sırasında salonun yüzde 80’i genç öğrenciler tarafından dolduruldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
