Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “Ağustos Fiyat Gelişmeleri” raporunu yayınladı. Raporda, tüketici fiyatlarının ağustos ayında yüzde 9,09 oranında arttığı, yıllık enflasyonun ise 11,11 puan artışla yüzde 58,94 olduğu hatırlatıldı. “Yıllık enflasyon, Temmuz ayından bu yana devam eden vergi ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki ayarlamaların yanı sıra Türk lirasındaki değer kaybı ve ücret artışlarının gecikmeli etkileri ile küresel enerji fiyatlarındaki yükselişin etkisiyle tüm ana gruplarda arttı. Fiyat:% s.”söylendi.
Raporda, “Aylık en yüksek artış yüzde 14,23 ile elektrik kümesinde kaydedildi. Geçen aydan itibaren oluşan vergi etkisinin yanı sıra dış fiyat baskıları da belirleyici oldu. Akaryakıt fiyatlarındaki artışlar ulaştırma hizmetleri fiyatlarına hızla yansıdı, 2003 yılında küme aylık enflasyonu yüzde 27,62 olarak gerçekleşti. TÜFE bazlı TÜFE kapsamında hesaplanan en yüksek artış kaydedildi. Gıda, minimum fiyat ve döviz kuru gelişmelerine duyarlılığı yüksek olan hizmet kalemlerinin yanı sıra yüksek artışlar da gözlendi. Özellikle Türk lirasındaki kaybın gecikmeli etkileriyle temel mal grubu fiyatlarında düşüş yaşandı.Taze meyve sebze fiyatlarında olumsuz görünüm Ağustos ayında da devam etti.İşlenmiş gıda alt grubunda fiyat artışları devam ederken, yukarı yönlü yükseliş devam etti. Üretici fiyatlarındaki eğilim, daha belirgin olarak elektrik kümelenmesinde devam etmiş ve üreticiden gelen tüketici fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskılar son üç ayda belirginleşmiştir. Bu görünüm altında mevsimsellikten arındırılmış verilerde aylık artış oranları B seviyesinde. ve C göstergeleri güçlü seyrini sürdürmüş, göstergelerin yıllık enflasyonu ise yükselişini sürdürmüştür.görüş verildi.
Rapor şöyle devam etti:
“Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 9,09 oranında arttı ve yıllık enflasyon 11,11 puan artarak yüzde 58,94’e yükseldi. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 9,20 ve 8,76 puan artarak yüzde 63,52 ve yüzde 64’e yükseldi. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde bu dönemde tüm alt kümelenmelerde artış olduğu görüldü. Bir önceki aya göre hizmet, gıda, temel mal, enerji ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları ise bir önceki aya göre artış gösterdi. 3,00, 2,86, 2, 60, 2,51 ve 0,14 puan arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle bakıldığında B ve C endekslerindeki aylık artışlar bir önceki ayda ulaştığı yüksek seviyeleri korudu. B endeksini oluşturan kümelerden işlenmiş gıdada fiyat artışları bir önceki aya göre güçlenirken, hizmetler ve temel mallarda yüksek seyrini sürdürdü.
Ağustos ayında hizmet fiyatları yüzde 9,19 oranında artarken, yıllık küme enflasyonu 9,92 puan artarak yüzde 79,57’ye yükseldi. Bu dönemdeki fiyat artışları alt gruplara, özellikle de ulaştırma hizmetlerinde yayıldı. Akaryakıt fiyatlarındaki keskin artışın etkisiyle 2003 bazlı endekste aylık en yüksek artış yüzde 27,62 ile ulaştırma hizmetleri fiyatlarında gerçekleşti. Bu gelişmede, yönetilen-yönelik kalemlerin (otobüs ve taksi ile şehir içi yolcu taşımacılığı ve havayolu ile yolcu taşımacılığı) yanı sıra, karayolu ile şehir içi yolcu taşımacılığı fiyatları da belirleyici oldu. Lokanta-otel alt grubunda güçlü bir şekilde devam eden fiyat artışları Ağustos’ta da devam etmiş, restoran-otel alt grubunda yıllık enflasyon yüzde 7,09 oranında artarak yüzde 89,31’e ulaşmıştır. Kira alt grubundaki aylık artış bir ölçü güçlenerek yüzde 7,90’a, yıllık enflasyon ise yüzde 87,78’e yükseldi. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar yüzde 7,19 oranında artarken, kişisel ulaşım araçlarının bakım ve onarımı, sağlık hizmetleri ile eğlence-kültür hizmetleri bu gelişmede öne çıkan kalemler oldu. Yıllık temel mal enflasyonu 7,72 puan artarak yüzde 51,97’ye yükseldi.
Döviz kuru geçişkenliği yüksek olan temel malların tüm alt gruplarında yüksek fiyat artışları yaşandı. Güçlü mallar alt grubunda fiyatlar yüzde 7,82 oranında artarken, otomobil, beyaz eşya ve mobilya fiyatlarında bu dönemde belirgin bir artış yaşandı. Diğer temel mallar alt grubunda ise ilaç referans euro kurundaki güncelleme ve vergi düzenlemesinin etkileri devam etmiş ve fiyatlarda genel olarak yüzde 9,92 oranında artış kaydedilmiştir. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatların mevsimsel eğilimin (yüzde 8,25) aksine artmasıyla yıllık enflasyon yüzde 29,96’ya yükseldi. Ağustos ayında elektrik fiyatları yüzde 14,23 oranında artarken, yıllık küme enflasyonu 16,89 puan artarak yüzde 14,03’e yükseldi. Geçtiğimiz ayın ortasında gerçekleşen vergi artışının kalıcı etkisinin yanı sıra ülkeler arası elektrik fiyatlarındaki artış da küme aylık fiyat artışında belirleyici oldu. Bu görünüm altında akaryakıt ve tüpgaz kalemleri aylık bazda sırasıyla yüzde 26,11 ve yüzde 23,93 oranında arttı. Ayrıca ağustos ayında da şebeke suyu fiyatları yüksek oranda (yüzde 7,43) arttı.
Ağustos ayında gıda ve alkolsüz içecek fiyatları yüzde 8,48 oranında artarken yıllık enflasyon 12,14 puan artarak yüzde 72,86’ya yükseldi. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 13,93 puan artarak yüzde 93,64’e, işlenmiş gıdada ise 11,02 puan artarak yüzde 57,80’e yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, bu dönemde meyve fiyatlarının öncülüğünde taze meyve sebze fiyatlarında belirgin bir artış yaşandığına işaret etmektedir. İşlenmemiş gıda kümesinde bu dönemde meyve ve sebze hariç yumurta ve kuruyemiş fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş gıda grubunda aylık artış bir önceki aya göre (yüzde 11,17) güçlenirken, ekmek-tahıllar, süt ve süt ürünleri, katı-sıvı yağlar ve alkolsüz içecekler kalemleri fiyat artışlarıyla dikkat çekti. Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda fiyatlar yüzde 3,77 oranında artarken, yıllık enflasyon 5,40 puan artarak yüzde 51,98’e yükseldi. Bu gelişmede, geçtiğimiz ay yapılan vergi düzenlemesi nedeniyle yaşanan fiyat artışlarının gün be gün endekse yansıması nedeniyle Ağustos ayının etkisi etkili oldu. Ağustos ayında yurt içi üretici fiyatları yüzde 5,89 oranında artarken, yıllık enflasyon 4,91 puan artarak yüzde 49,41’e yükseldi.
Ana sanayi kümeleri itibarıyla bakıldığında, tüm alt kümelenmelerde yıllık enflasyon yükselirken, uluslararası enerji ürünleri ve döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak elektrik üretici fiyatlarındaki artış aylık bazda yüzde 14,27 oranında belirginleşti. Aylık fiyat gelişmeleri şubeler itibarıyla incelendiğinde artışların yaygın olduğu görülürken, ham petrol ve doğal gaz, rafine edilmiş petrol ürünleri, temel eczane, kömür ve linyit, mobilya, diğer madencilik-taş ocakçılığı ve elektrik-gaz imalat sektörleri öne çıktı. fiyat artışlarıyla ön plana çıkıyor. “
